اگرچه تمام تلاشهای سیاستگذاران در این سالها، هدایت کاربران به استفاده از پلتفرمهای بومی مشابه از طریق مسدودسازی رقبای خارجی آنها بوده است، اما نتیجهای جز کوچ کاربران به یک پلتفرم خارجی دیگر یا روی آوردن به انواع ابزارهای دور زدن این محدودیتها(مانند فیلترشکن و VPN) نداشته است. این محدودیتهای اجباری اما چندان مانعی برای حضور کاربران و حتی بسیاری از مقامات و مدیران دولتی هم ایجاد نکرد؛ تا جایی که حالا شبکه اجتماعی توییتر- که از جمله نخستین پلتفرمهای فیلتر شده در ایران بود- به تریبونی برای اظهارنظرهای رسمی و حاکمیتی هم تبدیل شده است. چنین محدودیتهایی از نگاه کارشناسان نه تنها با سلب حق انتخاب از کاربران، باعث کاهش سرمایههای اجتماعی شده، بلکه به تضعیف امنیت سایبری هم منجر میشود.
ناکامیهای تاریخی
از اواسط دهه ۸۰ که اینترنت ابتدا به خانههای ایرانیان نفوذ کرد، فیلترینگ پلتفرمها و شبکههای اجتماعی نیز شکل جدیتری به خود گرفت؛ بهطوری که محبوبترین پلتفرمهای آن مقطع زمانی یعنی یوتیوب، توییتر و فیسبوک در فهرست سیاه مسدودسازی قرار گرفتند. با این حال در بسیاری موارد مشاهده میشود که محبوبیت برخی از این پلتفرمها نه تنها کاهش نیافته، بلکه کاربران ایرانی به کمک VPN همچنان در آنها فعالیت میکنند. چند سال بعد، روند محدودسازی به پیامرسان محبوب آن زمان یعنی «وایبر» رسید. در این مورد، اگرچه این پیامرسان به تدریج از لیست برنامههای مورد استفاده کاربران خارج شد، اما قطع دسترسی به آن هم نتوانست توفیقی در مسیر تحقق اهداف پیشبینی شده ایجاد کند؛ زیرا در زمانی کوتاه، کاربران به پیامرسان تلگرام روی آوردند و پس از اضافه شدن امکانات متعدد، این پیامرسان روسی به سرعت به یکی از محبوبترین پیامرسانها نزد ایرانیان تبدیل شد. اما عمر دسترسی آزاد به این پیامرسان نیز چندان طولانی نبود و سرانجام تلگرام هم در سال ۹۶ به لیست پلتفرمهای فیلتر شده در کشور اضافه شد. اگرچه شوق کاربران برای استفاده از این پلتفرم برای مدت کوتاهی فروکش کرد، اما حالا آمارهای منتشر شده از سوی «نوینهاب» حاکی از رشد حدود ۲۵ درصدی تعداد کاربران این پیامرسان پس از فیلتر شدن است.